ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Η κομποστοποίηση στο σπίτι ενισχύει ένα βιώσιμο, οικολογικό μοντέλο ανάπτυξης!

Γιατί πρέπει να κάνουμε κομποστοποίηση; Πολύς λόγος γίνεται για την ανακύκλωση των τροφών και την αξιοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων στα πλαίσια της παγκόσμιας τάσης που στόχο έχει τη βιωσιμότητα. Η κομποστοποίηση είναι η μέθοδος την οποία μπορεί να εφαρμόσει καθένας στο σπίτι του, αρκεί να γνωρίζει κάποια βασικά βήματα.

ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΟΜΠΟΣΤ;

Το κομπόστ είναι ένα οργανικό υλικό που μπορεί να προστεθεί στο έδαφος για να βοηθήσει τα φυτά να αναπτυχθούν. Τα υπολείμματα τροφών και άλλων οργανικών απορριμμάτων αποτελούν σήμερα περισσότερο από το 30% όσων πετάμε και θα μπορούσαν να κομποστοποιηθούν. Η παραγωγή κομπόστ κρατά αυτά τα υλικά μακριά από τις χωματερές όπου καταλαμβάνουν χώρο και απελευθερώνουν μεθάνιο, ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου.
Στη φύση η κομποστοποίηση συμβαίνει από μόνη της. Πεσμένα φύλλα, νεκρά ζώα και φυτά εκατομμυρίων ετών, σε συνδυασμό με συνθήκες όπως κατολισθήσεις, χιονοστιβάδες, πλημμύρες και παγετούς δημιουργούν με το πέρασμα του χρόνου ένα συσσωρευμένο υπόστρωμα πλούσιο, γεμάτο από μικροοργανισμούς, έντομα, ζωύφια, σκουλήκια και κάθε λογής πλάσματα. Το ζωντανό έδαφος είναι πλούσιο σε πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία από την αποδόμηση της οργανικής ύλης, που είναι αναγκαία για όλα τα οικοσυστήματα.
Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία, η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία, το κομπόστ ή χούμους ή εδαφοβελτιωτικό. Η διεργασία αυτή είναι πολύ χρήσιμη, καθώς μεταξύ άλλων αποτελεί  έναν σημαντικό τρόπο ανακύκλωσης, καθώς σύμφωνα με επίσημα στοιχεία περί το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν.
Το κομπόστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εδαφοβελτιωτικό, λίπασμα για το γκαζόν, συμπλήρωμα στο χώμα των γλαστρών, μαγιά για κομποστοποίηση.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να αξιοποιήσετε τα σκουπίδια σας, τα οργανικά υπολείμματα δηλαδή, και καλή διάθεση!
Η κομποστοποίηση είναι μια απλή διαδικασία, κι όμως κρίσιμη και βασική μέθοδος για τη διαχείριση των οργανικών αποβλήτων.

• Περιβάλλον, κοινωνία, οικονομία. Τρεις βασικοί λόγοι για να σκεφτούμε την κομποστοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων μας στο σπίτι.
• Με την εκτεταμένη χρήση του κομπόστ αντιμετωπίζεται η εντεινόμενη διάβρωση των εδαφών και καταστέλλονται πολλά φυτοπαθογόνα του εδάφους.
• Επίσης υπάρχει μεγάλη ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης και προστασίας των διαθέσιμων υδάτων με την εφαρμογή της χρήσης του κομπόστ στη γεωργία.
• Μειώνονται οι εκπομπές του CO2και οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών.
• Πρόκειται για μια οικονομική μέθοδο τελικής διαχείρισης των οργανικών υλικών.
• Έχουμε υγιέστερα φυτά. Οι οργανικές ουσίες είναι γνωστές ως “η ψυχή του υγιούς χώματος”. Προσθέτοντας κομπόστ στον κήπο ή τις γλάστρες σας θα βοηθήσει τα φυτά να μεγαλώσουν γρηγορότερα και περισσότερο, με εντελώς οικολογικό τρόπο. Οι οργανικές ουσίες μέσα στο κομπόστ βοηθούν το χώμα να συγκρατεί θρεπτικές ουσίες και νερό, ωφελώντας τα φυτά και μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης.

ΑΣ ΜΑΘΟΥΜΕ ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Τα βακτήρια, οι μύκητες και άλλα μικρόβια είναι η κινητήριος δύναμη που βάζει μπρος την κομποστοποίηση, αλλά αυτοί οι μικροοργανισμοί υποβοηθούνται κι από πολλούς άλλους μεγαλύτερους οργανισμούς. Κατά τη διάρκεια της κομποστοποίησης, αυτά τα μικρόβια παράγουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2), θερμότητα και νερό καθώς αποικοδομούν τα οργανικά υλικά, με αποτέλεσμα να δημιουργείται το κομπόστ, ένα τέλειο λίπασμα για τον κήπο μας.

Τι πρέπει να προσέξουμε :

• Το μίγμα υλικών να είναι στις σωστές αναλογίες
• Καλός αερισμός
• Κατάλληλες συνθήκες υγρασίας
• Σωστό μέγεθος υλικών

Τα υλικά που θα τοποθετήσουμε σε έναν κάδο κομποστοποίησης θα ωριμάσουν μέσα σε 3-4 μήνες. Αν χρησιμοποιούμε τον κάδο καθημερινά, σε αυτό το χρονικό διάστημα θα έχουμε ένα μίγμα ώριμου κομπόστ και υλικών που βρίσκονται σε όλα τα ενδιάμεσα στάδια κομποστοποίησης. Για να ξεχωρίσουμε το ώριμο κομπόστ που είναι έτοιμο για χρήση, θα κοσκινίσουμε το υλικό του κάδου.
Η μέθοδος κομποστοποίησης που θα επιλέξουμε θα καθοριστεί από τις ποσότητες οργανικών υπολειμμάτων που έχουμε, τις ανάγκες μας σε κομπόστ και τον χρόνο που μπορούμε να διαθέσουμε για την προετοιμασία.

Η ΠΙΟ ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ:

Για την περίπτωση που έχετε ποικιλία υλικών (δείτε παρακάτω ποια υλικά μπορείτε να κομποστοποιήσετε), θα χρειαστείτε λίγο χρόνο κάθε βδομάδα για το ανακάτεμα των υλικών μέσα στον κάδο κομποστοποίησης. Αυτή η μέθοδος παράγει κομπόστ σε έξι με οκτώ εβδομάδες κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού και λίγο περισσότερο αν γίνεται το φθινόπωρο ή τον χειμώνα.
Εδώ μπορεί να γίνει συνδυασμός αποθηκευμένων υλικών μια και καλή, ή σταδιακά τοποθετώντας υλικά στον σωρό καθώς αυτά προκύπτουν. Προσοχή. Όταν συγκεντρώνετε και αποθηκεύετε τα υλικά σας, κρατήστε τα πράσινα από τα καφετιά χωριστά. Τα πράσινα δεν μπορούν να αποθηκευτούν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς ν’ αρχίσουν να μυρίζουν, γι’ αυτό είναι καλύτερο να τα βάζετε στον κομποστοποιητή όσο πιο σύντομα γίνεται.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

• Ξεκινήστε το σωρό με ένα στρώμα από καφετιά υπολείμματα. Τα ογκώδη υπολείμματα πρέπει να τεμαχιστούν σε μικρότερα κομματάκια. Όσο μικρότερα είναι, τόσο πιο γρήγορα θα αποικοδομηθούν.
• Προσθέστε ένα στρώμα από πράσινα υλικά σε αναλογία περίπου 1 μέρος πράσινα, 3 μέρη καφετιά.
• Προσθέστε μια δυο φτυαριές χώμα ή έτοιμο κομπόστ (μαγιά). Αυτό θα προσθέσει περισσότερους μικροοργανισμούς που θα βοηθήσουν να ξεκινήσει η αποικοδόμηση ταχύτερα.
• Ανακατέψτε τα υλικά με μια πιρούνα ή ένα φτυάρι.
• Ελέγξτε ότι υπάρχει η απαραίτητη υγρασία, πιάνοντας μια χούφτα υλικών. Θα πρέπει να έχουν την αίσθηση ενός βρεγμένου σφουγγαριού. Όχι πολύ υγρό αλλά ούτε και στεγνό. Για να ρυθμίσετε την υγρασία, σε περίπτωση που δεν είναι η επιθυμητή, προσθέστε νερό ή ξερά υλικά.
• Συνεχίστε να προσθέτετε στρώσεις μέχρι να γεμίσει ο κάδος.
• Μετά από μια εβδομάδα ανακατέψτε τα υλικά, και ελέγξτε την υγρασία και τον σωστό αερισμό. Ρυθμίστε την υγρασία προσθέτοντας νερό ή ξερά υλικά.
• Μετακινήστε τα πιο ογκώδη υλικά από τις άκρες προς το κέντρο.
• Συνεχίστε να ανακατεύετε τα υλικά κάθε μια ή δυο εβδομάδες. Ελέγχετε πάντα για την υγρασία.
• Σταδιακά ο σωρός θα αρχίσει να γίνεται σκούρος καφέ και πιο ομοιόμορφος στην όψη. Θα χάσει αρκετό από τον όγκο του καθώς η κομποστοποίηση προχωρά. Αν δεν ανεβάζει πια θερμοκρασία, είναι πολύ υγρός είτε είναι πολύ ξερός και τα υλικά δεν διακρίνονται πια μεταξύ τους, σημαίνει ότι ήρθε η ώρα για να χωνέψει.
• Για να χωνέψει θα χρειαστεί μερικές εβδομάδες. Όταν έχει αποκτήσει σκούρο χρώμα, διαλύεται εύκολα και τρίβεται με τα δάχτυλα, έχει την οσμή και την υφή του χώματος, και τότε είναι έτοιμο να χρησιμοποιηθεί.

 Η ΑΡΓΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Αυτή είναι η πιο κατάλληλη μέθοδος στην περίπτωση που δεν έχετε σταθερή παραγωγή οργανικών υλών. Θα χρειαστεί από έξι μήνες, έως και δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί. Εδώ δε χρειάζεται να αφιερώσετε χρόνο για τον έλεγχο της σωστής ανάμιξης και της υγρασίας.
Είναι παρόμοια με την προηγούμενη μέθοδο, αλλά δε χρειάζεται έλεγχος για το μίγμα και την υγρασία, παρά μόνο να χτίσετε τον σωρό με τα υλικά καθώς αυτά προκύπτουν, με όποια σειρά προκύπτουν.
Προσοχή μόνο, αν προσθέτετε τρόφιμα, καλό είναι να τα θάβετε στο κέντρο του σωρού, γιατί αν μείνουν στην επιφάνεια μπορεί να μυρίσουν ή να προσελκύσουν έντομα και τρωκτικά.
Θα χρειαστεί να περάσουν έξι μήνες ή και περισσότερο, ώστε το ώριμο και έτοιμο για χρήση κομπόστ να δημιουργηθεί στο κάτω μέρος στα παλαιότερα τμήματα του σωρού.

Η ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΕΘΟΔΟΣ 
Αν θέλετε να προσθέσετε πολύ κομπόστ στο χώμα σας, ή αν παράγετε πολύ μεγάλες ποσότητες οργανικών απορριμμάτων, τότε αυτή είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος, η οποία όμως χρειάζεται περισσότερη ενασχόληση από ότι οι προηγούμενες.

• Θα χρειαστείτε περισσότερο χώρο για συγκέντρωση και αποθήκευση οργανικών υπολειμμάτων.
• Θα πρέπει να θρυμματίσετε τα οργανικά υλικά πριν προστεθούν στο σωρό.
• Πρέπει να ελέγχετε τη θερμοκρασία των υλικών συχνά με ένα θερμόμετρο, και ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες σε καθημερινή βάση. Με αυτή τη μέθοδο, μπορούν να επιτευχθούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες (60^οC) σε μικρό χρονικό διάστημα, οι οποίες είναι αρκετά υψηλές για να σκοτώσουν τους περισσότερους ζιζανόσπορους και παθογόνους οργανισμούς, αλλά ταυτόχρονα και κάποιους μικροοργανισμούς που επιτελούν την κομποστοποίηση. Σε περίπτωση που η θερμοκρασία του σωρού ανέβει πάνω από τους 60^οC, μειώστε την με ανακάτεμα ή με προσθήκη ογκωδών καφετιών υλικών.
• Καλό είναι να ανακατεύετε τον σωρό κάθε τρεις μέρες και να τον ελέγχετε για τη σωστή υγρασία.

ΔΥΣΑΡΕΣΤΕΣ ΟΣΜΕΣ

Φροντίζοντας σωστά τον κάδο κομποστοποίησης μπορείτε να εξασφαλίσετε ότι δε μυρίζει.
Το ανακάτεμα των υλικών του σωρού μέσα στον κομποστοποιητή εξασφαλίζει την απουσία δυσάρεστων οσμών. Οι μικροοργανισμοί που ζουν σε συνθήκες απουσίας οξυγόνου (αναερόβιοι) είναι αυτοί που παράγουν τις δυσάρεστες οσμές, ενώ αυτοί που ζουν μόνο παρουσία οξυγόνου (αερόβιοι) δε μυρίζουν. Καθώς με το ανακάτεμα παρέχετε οξυγόνο σε όλο τον όγκο του σωρού, αποφεύγετε τη δημιουργία δυσάρεστων οσμών και παράλληλα επιταχύνετε και τη διαδικασία της κομποστοποίησης.
Το ανακάτεμα είναι πολύ σημαντικό επειδή οι δυσάρεστες οσμές εμφανίζονται κι όταν ο σωρός των υλικών μέσα στον κάδο μας έχει πάρα πολύ υγρασία, πράγμα που κάνει τα μαλακά οργανικά υλικά (φρούτα και λαχανικά) να λασπώνουν, με αποτέλεσμα να μην κυκλοφορεί το οξυγόνο και να παράγονται δυσάρεστες οσμές. Εκτός από το ανακάτεμα που είναι πολύ σημαντικό, εδώ βοηθά και η προσθήκη ξερών υλικών όπως ροκανίδι, ξερά φύλλα ή τεμαχισμένο χαρτόνι.

Η ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΜΠΟΣΤ

Η κομποστοποίηση είναι η ιδανική επιλογή στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων ή αποβλήτων γενικότερα, και ενός οικολογικού τρόπου ζωής, βασισμένου σε ένα βιώσιμο μοντέλο.
Το κομπόστ είναι ό,τι πρέπει για να το χρησιμοποιήσουμε στον κήπο ή στις γλάστρες στη βεράντα μας, όπως φυσικά και σε μεγαλύτερες καλλιέργειες για τον εμπλουτισμό του εδάφους.
Ο ιδανικός χρόνος για την τοποθέτηση του κομπόστ αν θέλετε να εμπλουτίσετε το έδαφος που θα καλλιεργήσετε είναι 2-4 εβδομάδες πριν το φύτεμα.
Για να βελτιώσετε τη γονιμότητα άγονου εδάφους, θα χρειαστεί να ρίξετε αρκετό κομπόστ το φθινόπωρο. Σκάψτε 2 με 4 εκ. το χώμα και ανακατέψτε το με κομπόστ. Αφήστε το έδαφος ανώμαλο κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Σε περίπτωση που θέλετε να το ρίξετε απ’ ευθείας σε φυτά, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της κομποστοποίησης περάστε το κομπόστ από κόσκινο και αφήστε το να ωριμάσει για 2-3 εβδομάδες.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κομπόστ επιφανειακά, είτε σε στερεή μορφή, είτε σε υγρή, ως εξής: Γεμίστε με κομπόστ 2-4 εκ. ένα δοχείο 20 λίτρων, προσθέστε νερό, ανακατέψτε καλά και αφήστε το για 2-3 μέρες. Σουρώστε το και χρησιμοποιείστε αυτό το διάλυμα για πότισμα.

ΠΟΙΑ ΥΛΙΚΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΟΧΙ

Εκτός από υλικά που προκύπτουν από κλαδέματα και υπολείμματα καλλιεργειών, και κοπριά από οικόσιτα ζώα όπως αγελάδες, κότες, κουνέλια, για κομποστοποίηση μπορεί να οδηγηθούν επίσης ληγμένα τρόφιμα.
Πράσινα υπολείμματα που ενδείκνυνται για κομποστοποίηση είναι: φρούτα και λαχανικά αλλά και οι φλούδες τους, υπολείμματα και φίλτρα από αφεψήματα και καφέ, τσόφλια αυγών.
Καφέ υπολείμματα που ενδείκνυνται για κομποστοποίηση είναι: χαρτί κουζίνας, χαρτοπετσέτες, εφημερίδες, πριονίδια, φύλλα, άχυρα, το στέλεχος του καλαμποκιού, τα τσόφλια των ξηρών καρπών, μαλλιά και γούνα, κουρέλια από βαμβάκι και μαλλί, στάχτη από τζάκι.
Αποφύγετε στην κομποστοποίηση τη χρήση των εξής: κόκαλα, υπολείμματα από κρέατα και ψάρια, αυγά και γαλακτοκομικά, λιπαρές ουσίες, ακαθαρσίες σκύλων/γατιών, άρρωστα φυτά.
Εφόσον ο κάδος κομποστοποίησης είναι φροντισμένος και καθαρός, και αν ακολουθείτε τις ενδεδειγμένες διαδικασίες, δεν υπάρχει φόβος για δυσάρεστες μυρωδιές ή για προσέλκυση εντόμων και τρωκτικών.