Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να καθαρίσετε και να συντηρήσετε σωστά τα πολύτιμα μαντεμένια (από χυτοσίδηρο) σκεύη σας: Εμπιστευτείτε μας, γιατί το έχουμε ψάξει πολύ και έχουμε εξαντλήσει το αντικείμενο!
Δείτε βήμα- βήμα πως καθαρίζουμε το μαντέμι εύκολα και ακολουθείστε μας στο Instagram για περισσότερα Video.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ένα έχω να σας πω: αλίμονο αν αγγίξετε ποτέ ένα μαντεμένιο σκεύος με ένα σφουγγάρι χωρίς σαπούνι.
Σας ακούγονται απόλυτα και υπερβολικά όλα αυτά; Ε λοιπόν, αυτή είναι η φύση του χυτοσιδήρου. Επειδή είναι ένα από τα σπουδαιότερα μαγειρικά σκεύη στην κουζίνα και επειδή απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα, θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά σχολαστικοί. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η συντήρηση των μαντεμένιων σκευών δεν είναι καθόλου αγγαρεία και πολλοί από τους αυστηρότερους κανόνες στους οποίους επιμένουν κάποιοι, δε χρειάζεται να είναι και τόσο αυστηροί.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΓΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΜΑΝΤΕΜΕΝΙΑ ΣΚΕΥΗ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ
Αρχίστε τη διαδικασία πλένοντας το μαντεμένιο σκεύος με ζεστό νερό πριν το χρησιμοποιήσετε. Θεωρητικά η επιφάνεια του δε χρειάζεται κάποια άλλη προετοιμασία και, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, θα πρέπει να είναι έτοιμη για χρήση.
Για καλύτερα αποτελέσματα ωστόσο, ενδείκνυται η διαδικασία του seasoning που στην ουσία αφορά στη δημιουργία και ανανέωση της επίστρωσης, και συνήθως εφαρμόζεται πρώτη φορά πριν από την πρώτη χρήση.
Η επίστρωση στην οποία αναφέρομαι είναι μια σκληρή, προστατευτική επίστρωση στο σκεύος, η οποία δημιουργείται τρίβοντας το με λάδι και στη συνέχεια ζεσταίνοντας το. Όταν εκτίθεται στη θερμότητα, κάθε στρώμα λαδιού μετατρέπεται σε μια εξαιρετικά λεπτή επικάλυψη που μοιάζει με πλαστικό. Καθώς αυτά τα στρώματα συσσωρεύονται, το σκεύος προστατεύεται ολοένα και περισσότερο από τη σκουριά, ενώ αναπτύσσει επίσης τα αντικολλητικά χαρακτηριστικά που κάνουν τον χυτοσίδηρο τόσο χρήσιμο.
Σημαντικό: Τις πρώτες φορές που θα χρησιμοποιήσετε το καινούριο μαντεμένιο σκεύος αποφύγετε να μαγειρέψετε όξινα φαγητά. Εκτός από το λεμόνι έντονες οξύτητες έχουν οι τομάτες, το κρασί, το ξύδι, τα εσπεριδοειδή, τα φασόλια, ο αρακάς, όπως επίσης και οι σάλτσες, γι’ αυτό καλό είναι να τα αποφύγετε στις πρώτες χρήσεις του σκεύους.
Κάτι ακόμα. Κατά τις πρώτες χρήσεις του σκεύους είναι καλύτερα να μην αφήνετε για ώρες το φαγητό μέσα στο μαντέμι, γιατί από τους υδρατμούς και τις υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται κατά το μαγείρεμα, ενδέχεται να εμφανιστούν ίχνη σκουριάς στο καπάκι.
Εντούτοις μην παραξενευτείτε αν εμφανιστεί σκουριά, καθώς αυτό είναι φυσιολογικό μιας και η επίστρωση του σκεύους είναι ακόμα πολύ λεπτή και δεν έχει αποκτήσει τα πολλαπλά στρώματα τα οποία δημιουργούνται με τη χρήση και προστατεύουν το μαντέμι. Όσο πιο συχνά χρησιμοποιείτε τα μαντεμένια σκεύη σας, τόσο η επίστρωση θα αναπτύσσεται και σταδιακά θα μπορείτε να μαγειρεύετε τα πάντα χωρίς τον φόβο του σκουριάσματος.
Μετά το πρώτο μαγείρεμα
Μόλις τελειώσετε με το μαγείρεμα, αφήστε το μαντεμένιο σκεύος σας να κρυώσει εντελώς. Στη συνέχεια ξεπλύνετε με ζεστό νερό. Στα μαντεμένια σκεύη δεν αρέσει η υγρασία, οπότε αποφύγετε τη συνεχή επαφή με το νερό καθώς μπορεί να εμφανιστεί επιφανειακή σκουριά. Για τυχόν κολλημένα υπολείμματα φαγητού δεν ενδείκνυται το μούλιασμα όπως συνηθίζουμε σε άλλα σκεύη. Για να το καθαρίσετε πιο εύκολα χρησιμοποιήστε υγρό πιάτων ή σαπούνι και ένα μαλακό σφουγγάρι. Ακόμα και η άγρια πλευρά του σφουγγαριού δεν είναι ικανή να φθείρει το σκεύος.
Εάν υπάρχουν κολλημένα υπολείμματα στο σκεύος τα οποία δυσκολεύεστε να απομακρύνετε, μπορείτε να ρίξετε επάνω τους αλάτι, να το βάλετε σε δυνατή φωτιά και, στη συνέχεια, να το τρίψετε με λίγο χαρτί κουζίνας. Το αλάτι δρα ως λειαντικό που είναι ασφαλές για το seasoning, ενώ η θερμότητα θα βοηθήσει διευκολύνοντας το τρίψιμο. Στη συνέχεια, απλώς ξεπλύνετε το αλάτι, πλύνετε το σκεύος με ζεστό σαπουνόνερο και συνεχίστε στο επόμενο βήμα.
Στεγνώστε καλά το σκεύος σας αμέσως μετά τον καθαρισμό του με μια πετσέτα, και βάλτε το σε πολύ χαμηλή φωτιά για 5-10 λεπτά ώστε να φύγει όλη η υγρασία.
Στη συνέχεια, αφού κρυώσει, απλώστε σε όλες τις επιφάνειες του σκεύους, μέσα κι έξω, μια λεπτή στρώση από φυτικό έλαιο (για παράδειγμα, καλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο, σπορέλαιο ή μια ειδική κρέμα συντήρησης μαντεμιού. Το ελαιόλαδο δεν είναι εξίσου αποδοτικό όσον αφορά στη συντήρηση γιατί δε βοηθάει και τόσο στον σχηματισμό επίστρωσης). Χρησιμοποιήστε για αυτό τον λόγο ένα βαμβακερό πανί ή χαρτί κουζίνας και απλώστε το φυτικό έλαιο σε μικρή ποσότητα, τέτοια ώστε το σκεύος να μη γυαλίζει. Αν το σκεύος γυαλίζει περάστε το ξανά με πανί ή χαρτί κουζίνας για να απορροφήσει το παραπάνω φυτικό έλαιο, γιατί αν μείνει, τότε το σκεύος θα κολλάει στα χέρια σας. Με αυτή τη λιπαρή επίστρωση προστατεύεται ο χυτοσίδηρος από τη σκουριά και προετοιμάζετε την επιφάνεια του σκεύους για το επόμενο μαγείρεμα.
Στη συνέχεια ζεστάνετε το σκεύος για μερικά λεπτά και αφήστε το να κρυώσει πριν το αποθηκεύσετε. Λάβετε υπόψη ότι εάν τρίψετε το σκεύος με λάδι και το αφήσετε χωρίς να το ζεστάνετε, το λάδι μπορεί να κολλήσει και να ταγγίσει πριν από την επόμενη χρήση του τηγανιού.
Τα μαντεμένια σκεύη που δεν έχουν επίστρωση χρειάζονται λίγο χρόνο για να γίνουν αντικολλητικά. Θα χρειαστεί να κάνετε 5-10 μαγειρέματα ή ψησίματα (προτιμήστε λιπαρά φαγητά) για να αρχίσει να γίνεται αντικολλητική η επιφάνεια.
Επομένως είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιείτε το σκεύος σας όσο πιο συχνά μπορείτε, ειδικά για μαγειρέματα που περιλαμβάνουν λιπαρά συστατικά: ψήσιμο κρεάτων, τηγάνισμα μπέικον, σοτάρισμα λαχανικών, τηγάνισμα κοτόπουλου, κλπ. Με κάθε χρήση προσθέτετε διαδοχικές στρώσεις seasoning που θα κάνει το σκεύος σας ολοένα και καλύτερο και πιο αποδοτικό.
Πως κάνουμε ανανέωση επίστρωσης
Με το πέρασμα του χρόνου, και κυρίως σε περιπτώσεις κακής χρήσης, η επίστρωση του μαντεμένιου σκεύους μπορεί να καταστραφεί. Ενδείξεις είναι τα ίχνη σκουριάς, και η απώλεια της αντικολλητικής ιδιότητάς του που σημαίνει ότι το φαγητό θα κολλάει όταν μαγειρεύετε. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ξαναδημιουργήσετε την επίστρωση. Η επίστρωση δεν είναι τίποτα άλλο από ένα λεπτό φιλμ από φυτικά έλαια, τα οποία εισχωρούν στους πόρους του μαντεμιού και το προστατεύουν από τη σκουριά, ενώ ταυτόχρονα του προσφέρουν αντικολλητικές ιδιότητες.
Αρχικά ας δούμε τι δεν πρέπει να κάνουμε για να μη χάσουμε την επίστρωση.
Το seasoning, η επίστρωση δηλαδή, καταστρέφεται συνήθως εξαιτίας των παρακάτω:
- Δυνατό κι επίμονο τρίψιμο του σκεύους με σύρμα, βούρτσα ή άλλα αιχμηρά καθαριστικά
- Συχνή χρήση ισχυρών απορρυπαντικών καθαρισμού
- Αποθήκευση νωπού σκεύους, που δεν έχει στεγνώσει καλά
- Συχνό μαγείρεμα πολύ όξινων τροφών
- Πολύωρη παραμονή του φαγητού στο σκεύος μετά το τελείωμα του μαγειρέματος
Αρχικά, αφαιρέστε τη σκουριά με ένα συρμάτινο σφουγγάρι. Στη συνέχεια ξεπλύνετε το σκεύος με ζεστό νερό και υγρό πιάτων. Η επίστρωση έχει πλέον καταστραφεί, επομένως δεν υπάρχει πρόβλημα που τρίβετε το σκεύος με σκληρό υλικό. Στεγνώστε το σκεύος αμέσως μετά τον καθαρισμό. Για τον σκοπό αυτό μπορείτε να το βάλετε σε πολύ χαμηλή φωτιά για 5-10 λεπτά, έτσι ώστε να φύγει όλη η υγρασία, και αφήστε το να κρυώσει. Στη συνέχεια απλώστε μια λεπτή στρώση από φυτικό έλαιο σε όλες τις επιφάνειες του σκεύους και βάλτε το για 90 λεπτά στον φούρνο περίπου στους 230°C. Αποφύγετε τη χρήση του ελαιολάδου γιατί πολυμερίζεται σε υψηλότερες θερμοκρασίες και δεν επιτυγχάνεται το επιθυμητό αντικολλητικό αποτέλεσμα.
Όταν περάσει ο ενδεδειγμένος χρόνος κλείστε τον φούρνο και αφήστε το σκεύος σας μέσα να κρυώσει. Μόλις κρυώσει βγάλτε το από τον φούρνο. Περάστε ακόμα μια λεπτή στρώση φυτικού ελαίου σε όλες τις επιφάνειες.
Μια αρκετά διαδεδομένη πεποίθηση είναι ότι δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σαπούνι για το καθάρισμα των μαντεμένιων σκευών, και ο λόγος που συνήθως δίνουν αυτοί που το ισχυρίζονται είναι ότι το σαπούνι είναι ικανό να αφαιρέσει το seasoning που έχετε εργαστεί τόσο σκληρά για να φτιάξετε. Το σαπούνι είναι καλό στο να απομακρύνει το λίπος και τη βρωμιά, οπότε δε θεωρώ παράλογο που κάποιοι πιστεύουν ότι μπορεί επίσης να απομακρύνει το seasoning, καθώς ουσιαστικά πρόκειται για συσσωρευμένο λίπος. Στην πραγματικότητα όμως, παρόλο που το seasoning ξεκίνησε ως λίπος, έχει στην πορεία πολυμεριστεί, έχει αλλάξει η σύστασή του και πλέον δεν κινδυνεύει να αφαιρεθεί με τη χρήση λίγου, ήπιο σαπουνιού.
Αποκατάσταση χυτοσιδήρου
Ο στόχος τώρα είναι να αφαιρέσετε τα παλιά στρώματα seasoning και επίσης να απαλλαγείτε από τη σκουριά.
Αποφύγετε χρήση σκευασμάτων φωσφορικού οξέος, όπως και την αμμοβολή καθώς μεταβάλλει μόνιμα την αρχική επιφάνεια του χυτοσιδήρου. Το πιο εύκολο πράγμα που μπορείτε να κάνετε, είναι να χρησιμοποιήσετε έναν αφρό, καθαριστικό φούρνου. Ψεκάστε τον αφρό σε όλο το μαγειρικό σκεύος, στη συνέχεια κλείστε το σε ανθεκτικές σακούλες σκουπιδιών και αφήστε το να μείνει έτσι για 24 ώρες.
Στη συνέχεια, τρίψτε τα σκεύος με ένα καθαριστικό βαρέως τύπου για να αφαιρέσετε το seasoning και να απογυμνώσετε το σκεύος. Θα πρέπει να μείνει με την αρχική του μεταλλική επιφάνεια, την οποία θα αναγνωρίσετε από το γκρι χρώμα. Το μειονέκτημα είναι ότι συχνά απαιτούνται επανειλημμένα και επίμονα τριψίματα πριν αφαιρεθεί όλο το seasoning.
Για πιο γρήγορα αποτελέσματα, η επόμενη καλύτερη επιλογή είναι να γεμίσετε έναν μεγάλο πλαστικό κουβά με διάλυμα αλισίβας και να βυθίσετε τα σκεύος μέσα σε αυτόν. Θα πρέπει πάντα να προσθέτετε αλισίβα στο νερό και να μην ρίχνετε νερό στην αλισίβα, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει βίαιη αντίδραση. Προσοχή! Η αλισίβα που χρησιμοποιείται από την παρασκευή σαπουνιού έως τα κουλούρια και τα γλυκά του κουταλιού, πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή: τα διαλύματα αλισίβας μπορούν να προκαλέσουν δυσάρεστα χημικά εγκαύματα και πρέπει να αντιμετωπίζονται με την ίδια προσοχή όπως ένα καυτό λάδι τηγανίσματος, άρα ποτέ με γυμνά χέρια.
Αφήστε το σκεύος να μουλιάσει στο διάλυμα αλισίβας για 24 ώρες και μετά τρίψτε το. Αν χρειαστούν λίγο περισσότερο χρόνο στο διάλυμα αλισίβας, ξαναβάλτε τα, ελέγχοντάς τα και τρίβοντας κατά διαστήματα μέχρι να αφαιρεθεί όλο το seasoning. Τα καλά νέα είναι ότι η αλισίβα δε θα βλάψει καθόλου το μέταλλο, επομένως δεν υπάρχει πρόβλημα αν μουσκέψετε το σκεύος για πολύ ώρα στην αλισίβα.
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΣΚΟΥΡΙΑΣ
Αφού αφαιρέσετε όλες τις παλιές επιστρώσεις, το επόμενο βήμα είναι να απαλλαγείτε από τη σκουριά. Ευτυχώς, η αφαίρεση της σκουριάς δεν απαιτεί τίποτα τόσο δυσάρεστο όσο η αλισίβα. Το ξίδι αρκεί για αυτόν τον σκοπό. Φροντίστε να αγοράσετε μεγάλες ποσότητες φθηνό λευκό ξύδι.
Αφήστε τα σκεύη να μουλιάσουν στο ξύδι για έξι έως δώδεκα ώρες και μετά τρίψτε τα. Προσοχή όμως να μην τα αφήσετε για περισσότερο από 24 ώρες – το ξύδι μπορεί να μην παρουσιάζει μεγάλο πρόβλημα στο δέρμα μας, αλλά θα διαβρώσει και θα τρυπήσει τον χυτοσίδηρο εάν αφεθεί για πολύ.
Να θυμάστε ότι μόλις αφαιρέσετε τις επιστρώσεις και εκτεθεί στον αέρα, ο χυτοσίδηρος θα αρχίσει να σκουριάζει σχεδόν αμέσως. Για να το αποφύγετε αυτό, λαδώστε αμέσως το σκεύος.
Αφαίρεση επιστρώσεων και σκουριάς ταυτόχρονα
Για όσους θέλουν μια συνολική λύση που να απομακρύνει ταυτόχρονα την επίστρωση και τη σκουριά, η μέθοδος είναι η ηλεκτρόλυση, που εφαρμόζεται με φορτιστή μπαταρίας αυτοκινήτου. Αν επιλέξετε αυτή τη λύση προτείνω να απευθυνθείτε σε κάποιον γνωστό σας που να έχει συνεργείο αυτοκινήτων.
Φροντίδα μετά την απογύμνωση
Όπως ανέφερα παραπάνω, ο χυτοσίδηρος θα αρχίσει να σκουριάζει σχεδόν αμέσως μόλις απογυμνωθεί σε καθαρό μέταλλο. Εάν δεν πρόκειται να δημιουργήσετε αμέσως νέα επίστρωση, μπορείτε να αποφύγετε τη σκουριά προσωρινά, τρίβοντας το σκεύος σας με ορυκτέλαιο.
Τρίψτε καλά το λάδι με ένα πανί μέχρι να φύγει η γυαλάδα. Όταν έρθει η ώρα, πριν ξεκινήσετε τη διαδικασία του seasoning, φροντίστε πρώτα να ξεπλύνετε το σκεύος με ζεστό σαπουνόνερο.
Χρήση
Ένα μαντεμένιο σκεύος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε:
- ηλεκτρικό μάτι
- κεραμική εστία
- επαγωγική εστία
- απευθείας επάνω από τη φωτιά
- ξυλόφουρνο
- κάρβουνα
- τζάκι
Προσοχή χρειάζεται στις απότομες εναλλαγές θερμοκρασίας, καθώς τα μαντεμένια σκεύη κινδυνεύουν να ραγίσουν και να δημιουργήσουν ρωγμές.
Δείτε εδώ και άλλα άρθρα μου , που μπορεί να σας ενδιαφέρουν :
- ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
- ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΚΡΕΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΗ!
- ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ – ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ, TIPS
- Η ΤΕΛΕΙΑ ΖΥΜΗ ΓΙΑ ΠΙΤΣΑ ΣΤΟ ΜΠΑΡΜΠΕΚΙΟΥ
- ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΡΙΝΑΔΕΣ
- ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΑΤΙΣΩ ΤΗΝ ΜΠΡΙΖΟΛΑ ΜΟΥ
- ΠΟΙΑ ΟΣΤΡΑΚΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΟΚΙΜΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ!
Η Μυρσίνη Λαμπράκη λατρεύει το κρέας και το ψήσιμο και είναι η πρώτη Master Grill Chef στην Ελλάδα. Μαγείρισσα, συντάκτρια και παρουσιάστρια εκπομπών μαγειρικής γνωρίζει όλα τα μυστικά του meat & grill.
Δεν Υπάρχουν Σχόλια